هر کسی را برای کاری ساخته اند.زمان و مردم،از هر کسی و گاه از کسانی،مسئولیّتی را می طلبد.چه خوشبخت اند آنها که «زمینهء انسانی»شان با «زمان اجتماعی»شان هماهنگ و حتی همانند است،و مردم از او کاری را به اقتضای زمان و نیاز خویش می خواهند،که وی اساسا برای آن ساخته شده است.
اما من،به دلیل آنچه در خویش احساس می کنم و از خویش می شناسم و هم به نشانهء نخستین گرایش ها و کوشش های اولیه ام در آن ایّام جوانی،چنین شانسی را نداشتم و در نتیجه،میان«آن چه کردم» و « آنچه بودم»،همانندی و هماهنگی کامل و از همه جهت منطبق،وجود نداشت.
اگر من در عصری از گذشته مان آمده بودم که مسئله ای به نام مسئولیت اجتماعی و تعهد مردمی وجود نمی داشت و هر محصلی تنها به انگیزهء فردی و ذوقی و استعداد شخصی اش،راه تحصیل و تحقیق و تربیت و تکامل معنوی و فکری خویش را انتخاب می کرد و یا روشنفکری در سوئیس و یا نروژ می بودم،بی شک راهی را که رفته بودم،با اکنون فرق داشت.
من، هم از نظر ذوق و هم روحیه و هم تیپ و یا به تعبیر خودمان «سنخیت اخلاقی» و هم بینش و گرایش و استعداد شخصی،برای انتخاب راهی ساخته شده بودم که از فلسفه،عرفان،ادبیات و هنر،و به ویژه شعر می گذشت.هم اکنون نیز چنین است.تفریح و تفنن و لذت روحی ام در این است که سقراط و ارسطو و افلاطون و فلوطین و بیکن و کانت و دکارت و نیچه و هگل و گوته و اشپنگلر و بوعلی سینا و رازی و غزالی،و ابن رشد و ملاصدرا و میر فندرسکی و میرداماد و حاج ملا هادی سبزواری و ... را بخوانم.و بیش تر از اینها،لائوتسو و کنفوسیوس و بودا و ودا و اوپانیشادها و نانک؛و بیش تر از اینها،حلاج و جُنید و فُضیل عیاض و ابوسعید ابی الخیر و شرح تعرف و کشف المحجوب و المعارف و منطق الطیر و تذکرةالاولیاء و مثنوی و مقالات شمس،و در شعر و ادب،لوئی چینی و کمدی الهی دانته و پل والری و جونز و شکسپیر و گوته و گاه شاهنامه و بیش تر اوقات،حافظ و همیشه مثنوی کبیر و عزیز و برخی جاهای آثار نظامی و خیلی جاهای سنائی و عطار و در بعضی حالات،نیما و اخوان و شاملو و ...
ادامه دارد...