روشنگری اجتماعی

کویری با خورشیدی کبود و آسمانی به رنگ شرم و صحرائی افق در افق،پوشیده از خون،و شبحی روئیده از دریای سرخ،سینهء صحرائی بی کس،و در زیر ابر دردبار،شبحی یا مجسمه ای،تندیسی در خون ایستاده،سندانی در زیر ضربه های دشمن و دوست،مجروح،خون آلود،شکسته،خاموش،با دستی بر قبضهء شمشیری که با همهء تعصبش،می کوشید تا همچنان نگه اش دارد و دستی دیگر،همچنان بلاتکلیف!

آن سال و آن ماه و آن روز،بیش از همه وقت احساس کردم که اینچنین است،و بیش از همیشه احساس کردم که تنها هستم و قربانی زمانه.و دردناک تر از همیشه،یافتم که در آخرالزّمان،چگونه فضیلت ها،رذیلت می نماید!و آخرالزّمان،گوئی،همیشه است!

و اینها هیچ کدام دردآور نیست،زیرا که خصومت دشمن،ایمان را بارور می کند و امید را سیراب،و به وجود،معنا و نیرو می بخشد؛و خصومت دوست،نومید کننده است و ضعیف کننده و ... بد!

بی خودی نیست که«علی(ع)»،وقتی در اُحُد،هنگامی که در برابر سیل مهاجم خصم،شمشیر می زند،می غُرّد،ولی در کوفه،هنگامی که بر سر منبر،سخن می گوید،ناگهان از بی تابی درد و عجز،محکم بر صورت خویش،سیلی می زند!

و منِ خانه نشین،قربانی مصلحت! که هرگز از ظلم ننالیده ام،و از خصم نهراسیده ام،و از شکست،نومید نشده ام،اما این کلمهء شوم «مصلحت»،دلم را سخت به درد آورده بود.

مصلحت! این تیغ بی رحمی که همیشه،حقیقت را با آن،ذبح شرعی می کنند.

هرگاه حقیقت،از صحنهء جنایت خصم،پیروز بازگردد،در خیمهء خیانت دوست،به دست مصلحت،خفه اش می سازند:و سرنوشت «علی(ع)»،گواه است!

ادامه دارد...

در زندگی تودهء مردم ما که زندگی اش توده ای انباشته از عقده ها و رنج ها و جراحت هاست،و آرزوهای مُرده و امیدهای بر باد رفته و خواستن های سرکوفته و عشق های بی سرانجام و خشم های فرو خورده،و همه نبایستن و نخواستن و نتوانستن و نگذاشتن و نشدن و نگفتن و نرفتن و نه،و نه، و نه!،«عاشورا» زانوی مهربان سرنهادن و دامن مَحرمِ گریستن نیز هست.و در این فاجعهء هولناک بشری،هر کسی فاجعهء خویش را نیز می نالد.و دلهائی که در این روزگار،نه حق انتخاب،که حق احساس،و چشم هائی که نه نگاه،که حق اشک،و حلقوم هائی که نه فریاد،که حق ناله نیز ندارند،از «عاشورا» است که حق های از دست رفتهء خویش را،هر ساله می ستانند.و نیز غرورهای مجروحی که به نالیدن محتاجند،اما شرم دارند،و تحمل لبخند بر لب هائی که در پس آن،ضجّه ها پنهان است،و تحمیل آرامش بر چهره هائی که طغیان ها را در خویش کتمان می کنند،«آنان را شهیدی ساخته است،که بر روی زمین گام بر میدارد».و به هر جا که می گریزد،«کربلا» است،و هر ماهی که بر او می رسد،«مُحَرّم»،و هر روزی که بر او می گذرد،«عاشورا»....

و من سوگوار مرگ خویش،در دل ام عاشورائی از قتل عام همهء امید هایم. و من شاهد کربلای سرنوشت مظلوم خویش و شهید اسارتِ هر چه از من بازمانده،و چه دردناک سرنوشتی!در میان روشنفکران،متهم به دین داری؛و در میان دینداران،منسوب به بی دینی. و در ورای این هر دو نیز،یک «خارجی مذهب،که سر از بیعت با امیر المؤمنین پیچیده»!

و من که صدق این سخن امام صادق(ع) را،همهء عمر تجربه کرده بودم،که:

 «همه ماه،مُحرّم است و همه جا،کربلا،و همه روز،عاشورا»

ادامه دارد...

57) این گرایش شدید و ناگهانی اسلام به سمت راست که با یک شبه کودتای انتخاباتی در سقیفه آغاز شد،در عصر ابوبکر تنها جنبهء سیاسی داشت و در زمان عمر،وجههء اقتصادی خود را با طبقه بندی مسلمانان از نظر دریافت حقوق دولتی نشان داد و حتی زنان پیغمبر(ص) را در دو اشل قرار داد:آزاد و کنیز! که زنان آزاد پیغمبر(ص) اعتراض کردند و امتیاز را نپذیرفتند.اما در رژیم عثمان،این گرایش به نقطهء اوج خود رسید و جامعه طبقاتی شد و اشرافیت،حاکمیت مطلق گرفت...و اصحاب پیامبر(ص) و مجاهدان و مهاجران و انصار را از صورت پارتیزان های انقلابی عقیدتی به شکل سیاستمداران و رجال قدرت و ثروت درآورد و از پارسایان فقیر و متعهد و مبارز،یک طبقهء حاکم به وجود آورد و از سیل غنائم،یک طبقهء بورژوازی جدید.اسلام از یک ایدئولوژی به یک دین دولتی تبدیل شد...

58) اکنون که همه چیز دگرگون شده است و زر و زور و تزویر در جامهء سپید خلافت پیغمیر(ص) و در پس نقاب زیبای توحید بر مردم که همواره قربانی این تثلیث شوم بوده اند باز آمده است،ابوذر دیگر نمی تواند ساکت بماند.

59) ارزش کار ابوذر تنها در این نیست که در برابر باطل از حق دفاع کند؛بلکه برجستگی ویژهء او،جهت گیری دقیق و درستی است که در مبارزه انتخاب کرد.به جای پرداختن به درگیری های انحرافی مرسوم بین فقها و عرفا و متکلمین و ...که باعث رخت بر بستن دو شعار اصلی امامت و عدالت گردید،وی خط اصلی مبارزه اش را مبارزه با تبعیض طبقاتی برای استقرار عدالت تعیین کرد...بازگشت به قرآن و مصداق بارزش آیهء کنز.

60) ابوذر میدانست که هر عصری دردی دارد و هر نسلی شعاری و آنکه قرآن را نه یک شیء متبرک که نور هدایت میداند،باید بر آیات روز تکیه کند...

61) گرسنگان از ابوذر می آموختند که فقرشان مشیّت الهی و نوشتهء پیشانی و حکم قضا و قدر آسمان نیست،معلول کنز است و بس!اگر ذلیلند،به خاطر آن است که ذلت را پذیرفته اند.

62) شیعه فتوی داد که جهاد،بی رهبری امام راستین و به حق،تعطیل:زیرا به عنوان یک مصداق بارز،معاویه،ابوذر را به بهانهء جهاد در راه خدا به منطقهء قبرس فرستاد تا از شرّ او در امان باشد...

63) مذهبی ها باید از ابوذر،درس خودآگاهی طبقاتی را بیاموزند و روشنفکران از وی،درس خودآگاهی اعتقادی...نسلی که می کوشد تا با روح ایمان خویش و بر پایه های فرهنگ و تاریخ و ارزشهای خویش،بر پای خویش بایستد و به پای خویش برود.

64) پیامبر اسلام(ص) فرمود:خدا رحمت کند ابوذر را،تنها راه می رود و تنها می میرد و تنها برانگیخته می شود!کی؟در قیام قیامت! و نیز در قیام هر عصری و در میانهء هر نسلی!

و اکنون یک بار دیگر،ابوذر است که از میان همهء چهره هائی که در این قبرستان بیکرانهء تاریخ مدفونند،در زمان ما و در میان ما،تنها برانگیخته می شود!

65) ابوذر به عنوان چهرهء مورد نیاز عصر که عصر کوشش و تلاش وجدان آگاه بشریت برای تحقق عدالت و برابری اقتصادی در جهان است،تلاش برای یافتن ایمانی که بتوان هم خدا را داشت و هم خرما را،برخلاف آنچه که کوشیده اند تا نان و عشق را،و نیز دین و زندگی را از هم جدا کنند.

66) رسول خدا(ص):هیچ سرمایه ای اندوخته نشده است و شبی به صبح نمانده است،مگر اینکه برجان اندوخته کننده اش آفت باشد و آفت شود.

67)علی(ع) در یک ضرورت و حساسیتی به سر می برد که فریاد و عصیان نیز برایش و برای اسلام به جائی نمی رسد.اصحاب دیگر نیز گروهی فروخته شده اند و گروهی خاموش مانده اند به مصلحت و یا حقیقت و عده ای دیگر،عزلت و انزوا اختیار کرده اند...ابوذر،تنهاست که باید فریاد بکشد.

68) عبدالرحمن ابن عوف مظهر زر و عثمان مظهر زور و کعب الاحبار مظهر تزویر...

69) داستایوفسکی:هرگاه جنایتی می شود،آنهائی هم که ساکتند،دستهاشان به جنایت آلوده است.

 ...... پایان .....

1) ابوذر غِفاری می گوید:من در این هستی بیکران نشانه ای یافته ام که مرا به خدا رهنمون شد،امیدی نیست که عقل به کنه او با بحث و تحلیل برسد زیرا او از همهء آنها بزرگتر است و احاطه بدان ممکن نیست.

2) چنین به نظر می رشد که این مردم بیچاره باز دوباره گرفتار شیادی های فکری و عوام فریبی ها و مریدبازی های تازه ای شده اند.باز تا وقتی دست اینها رو بشود،هزار سال دیگر باید بر این قوم نفرین شده بگذرد.

3) پاسکال می گوید:دل دلائلی دارد که عقل را بدان دسترسی نیست و به وجود خدا،دل گواهی می دهد،نه عقل،و ایمان از این راه به دست می آید.

4) تا وقتی روشنفکران و نویسندگان ما و نیز مترجمان و شاعران و متفکران ما هم مد پرستند و در مسیر جریان پارو می زنند،برای آنکه سریعتر برانند و چشم ها را از این سرعت به خودشان متوجه کنند،کار مردم زار است.

5) برای دست یافتن به نتایجی که از نهضت اسلام عاید گردیده،نباید به فتوحاتی که در آسیا و افریقا و اراضی جنوب اروپا شده است نگریست؛بلکه به پیشرفت هائی که این نهضت در اعماق افکار و مغز و دل و جان گروه معدودی از پیروانش کرده است باید توجه نمود.

6) پرودون:مالکیت،دزدی است.

7) انسان دارای فطرتی است که خیر و شرّ وتقوی و فساد را به وی الهام می کند.

8) ابوذر:سوگند به خدا اگر آنچه را من بدان آگاهم شما آگاه بودید،با زنانتان همبستر نمی شدید و بر فرشهایتان قرار نمی گرفتید.به خدا قسم دوست می داشتم تا خداوند مرا به صورت درختی می آفرید که میوه اش را بخورند و بعد هم بریده میشد و از میان می رفت.

9) رسول خدا(ص) فرمود:شگفتا از کسی که به جهان ابدی ایمان دارد و برای این دنیای فریب می کوشد.

10) نماز بهترین قانون است؛چه زیاد باشد و چه کم. برترین اعمال،ایمان به خداوند بزرگ و جهاد در راه او. ایمان نیکخو ترین مؤمنان،کامل است.

11) مسلمان ترین مؤمنان کسی است که مردم از دست و زبانش ایمن باشند.

12) برترین نماز آنست که قنوتش طولانی تر باشد.بهترین هجرتها هجرت از گناه است.

13) روزه وظیفه ای است که در پیشگاه خداوند چندین برابر پاداش دارد.

14) بهترین جهاد،جهاد کسی است که اسبش را پی کنند و خونش را بریزند.

15) بهترین بنده آزاد کردن،آن است که آن بنده ای را که در نزد خواجه اش گرانبهاتر و محبوب تر باشد،آزاد کنی.

16) بخشش مرد کم بضاعتی که از دسترنج خود به فقیر کمک کند بهترین بخشش است.

17) آیة الکرسی بزرگترین آیه( از نظر عظمت) است که آسمانهای هفتگانه در برابر کرسی چونان حلقه ای است که در فلاتی افکنده شده باشد.

ادامه دارد......