امر به معروف و نهی از منکر به معنی امروز،مسئولیت عملی اجتماعی است،این مسئولیت از متن ایمان به خدا سرچشمه می گیرد،نتیجهء عملی این اصل عقیدتی است،عینیّتی است که از این ذهنیّت سر زده است و در این عینیت،هدف،تحقق معروف است،نهی از منکر،بر سر راه این هدف پیش می آید.
فراموش نکنیم که در اینجا قرآن از یک عده فلاسفه یا عرفا و علما سخن نمی گوید،از مراتب علمی و ذهنی و عقلی حرف نمی زند،بحث منطقی و فلسفی نمی کند،از امتی سخن می گوید که از همهء امت هائی که به خاطر مردم قیام کرده اند بهترند!پس سخن از امت است،از یک گروه متعهد و در توصیف اینان است که عمل را مقدم بر عقیده آورده است.با تکیه بر عمل اجتماعی و مسئولیت امر و نهی به خاطر نجات مردم که فلسفهء وجودی امت است،می خواهد این درس تازه را،آگاهی شگفت را بدهد که بی این مسئولیت،بی تعهد عملی در قبال سرنوشت مردم،اساسا امت تحقق پیدا نمی کند.
میخواهد بگوید:با ایمان به خدا بدون تکیهء اصلی بر مسئولیت و بدون هدف عملی برای مردم و بدون تلاش در راه معروف و مبارزه علیه منکر در زندگی،می شوی فیلسوف الهی،صوفی باصفا،عارف کامل،عابد زاهد؛اما مسلمان؟نه!می شود اهل صومعه،مدرسه،خانقاه،محراب...اما امت؟نه!امت یعنی یک گروه متعهد معتقد!گروهی که برای امر به نیکی ها و طرد زشتی ها تشکیل شده اند،به خاطر مردم در زمین خروج کرده اند و خداپرست اند!
مسلما چنین تقدیم و تأخیری،نه تصادفی است و نه به منظور زیبائی کلام- هرچند که قرآن به زیبائی لفظ و هنرمندی نثر خویش اهمیت می دهد،برخلاف نثر فعلی مذهبی نویس های ما که گوئی ثقل کلام و زشتی بیان را لازمهء سبک علمائی تصور می کنند –قرآن کتابی است که نه تنها انتخاب هر کلمه اش،بلکه جای هر کلمه اش حساب دارد و شکل استعمال هر لفظ،بلکه ترتیب و تقدم یا تأخر آن عمدی است و جایگاه نشستن هر کلمه اش همچون جای یک عنصر در یک بافت بسیار ظریف مرکب است،روابط اجزاء آن مانند روابط اجزاء گوناگون طبیعت است که با قواعد علمی و زبان ریاضی تبیین و توجیه می شوند.تصادفی نیست که به گفتهء استاد محمد تقی شریعتی:خداوند،هم دربارهء قرآن و هم دربارهء پدیده های طبیعی،کلمهء واحد وحی را به کار می برد.
ادامه دارد...