علی(س) تنها صحابی نامی محمّد(ص) است که با جاهلیّت پیوندی نداشته است،نسلی است که با اسلام آغاز شده و روحش در انقلاب محمّد(ص) شکل گرفته است.ویژگی تربیتی دیگر وی آن است که دست مهربان«فقر»،او را از خانوادهء خویش،در آن دورهء سنّی ای که نخستین ابعاد روح و فکر انسان ساخته می شود به خانهء محمّد می برد و تصادفی بزرگ،کودک را با داشتن پدر به دست عموزاده می سپارد تا روح شگفت مردی که باید نمونهء یک انسان ایده آل گردد،در مدرسه ای پرورش یابد که در آن،محمّد آموزگار است و کتاب،قرآن.از همان آغاز،با نخستین پیامی که می رسد آشنا می گردد و بر لوح سادهء کودک،خطّی از جاهلیّت نقش نپذیرد.
مرد شمشیر،سخن و سیاست،احساسی به رقّت یک عارف و اندیشه ای به استحکام یک حکیم دارد،در تقوا و عدل چنان شدید است که او را در جمع یاران،تحمّل ناپذیر ساخته است.آشنائی دقیق و شاملش با قرآن،قولی است که جملگی بر آنند؛شرایط خاصّ زندگی خصوصی اش،زندگی اجتماعی و سیاسی اش و پیوندش با پیغمبر و به ویژه سرشت روح و اندیشه اش همه عواملی است که او را با روح حقیقی اسلام – معنای عمیقی که در زیر احکام و عقاید و شعائر یک دین نهفته است و غالباً از چشم های ظاهربین پنهان می ماند – از نزدیک آشنا کرده است.احساس اش و بینش اش با آن عجین شده است،وی یک «وجدان اسلامی» دارد و این،غیر از اعتقاد به اسلام است.
در طول بیست و سه سالی که محمّد(ص)نهضت خویش را در دو صحنهء روح و جامعه آغاز کرده است،علی همواره درخشیده است،همواره در آغوش خطرها زیسته است و یک بار نلغزیده است،یکبار کمترین ضعفی از خود نشان نداده است.آنچه در علی سخت ارجمند است،روح چند بعدی اوست،روحی که در همهء ابعاد گوناگون و حتّی ناهمانند،قهرمان است:قهرمان اندیشیدن و جنگیدن و عشق ورزیدن،مرد محراب و مردم،مرد تنهائی و سیاست،دشمن خطرناک همهء پستی هائی که انسانیّت همواره از آن رنج می برد،مجسّمهء همهء آرزوهائی که انسانیّت همواره در دل می پرورد.
...ادامه دارد...