... و روشنفکران به صورت جمعی بسته در حصار ذهنیّت خود و بیگانه در جامعهء خویش درآیند و در نتیجه بی ثمر،بی اثر،عقیم و در نهایت،واحهء پرت و دوری گردند که دست قدرتمندان و استعمارگران برای بازی کردن با آنها یا محو کردن شان باز است.برای مبارزه با این ضعف،ضرورتی ندارد که باز به سراغ ازمابهتران برویم،گذشتهء ما،گذشته ای که هنوز هم زنده است و هنوز هم نشانه های آن را به چشم می توانیم ببینیم،درسهای گرانبهائی را به ما می آموزد.
دانشمندان بزرگ اسلامی،فقها،حکما و علمای بزرگ،با همهء عُلُوّی که از نظر پیمودن مدارج علمی و فکری داشتند،در میان توده زندگی می کردند و در رابطه با توده و به سادگی و بسیار طبیعی در روستا ها با دهقانان و در شهر ها با عقب مانده ترین و محروم ترین قشر های اقتصادی و فرهنگی و ذهنی توده،پیوند برقرار می کردند و با هم تفاهم داشتند و می توانستند با هم رابطه برقرار کنند...مبارزهء سیاسی به روشنفکری که پروردهء کتاب و کلاس است،زبان عوام را می آموزد.گذشته از این،مبارزهء سیاسی به یک ایدئولوژی و یا یک گروه منسوب به این ایدئولوژی در جامعه و محیط خویش،معنی می دهد و این مسئله ای بسیار اساسی است.
اگر علمای روشنفکر ما،چهره های مترقّی مذهبی ما همانگونه که از پارسائی انقلابی علی(ع) و از اشتراکیّت تند و قاطع ابوذر و از ضدّ سرمایه داری و اشرافیّت و ضدّ طبقاتی بودن نهضت شیعه سخن می گویند و کتاب می نویسند و منبر می روند،در عمل سیاسی نیز شرکت کنند و هنگامی که مبارزهء دانشجویان با یک برنامهء ارتجاعی درگیر است،این چهره ها نیز در میان آنها نمودار شوند و نیز هنگامی که کارگران برای کسب آزادی های صنفی یا به دست آوردن مزد اضافی و یا داشتن شرایط اوّلیّهء یک زندگی انسانی،به اعتراض و تظاهرات و به هر حال مبارزهء صنفی پرداخته اند و یا دهقانان در زیر فشار قسط ها،ربا ها،گرسنگی،قحطی،تحمیل شرایط سنگین اقتصادی به ستوه آمده اند و فریاد اعتراض برداشته اند،در میان خود،چهرهء علمای مذهبی و شخصیّت های اسلامی را ببینند که با آنان همدردی و همگامی می کنند،با اینکه خود از آن قشر یا طبقه نیستند،این عمل،ایدئولوژی آنها را در جامعه و در میان قشرهای محروم و در میان طبقه ای که به بند کشیده شده است و یا در میان ملّتی که درگیر با استعمار خارجی است،به وجهی روشن و صریح و انقلابی ارائه می دهد که از صد ها کتاب و هزاران کنفرانس و میلیونها استدلال علمی و تحلیل تاریخی اثربخش تر و کارگرتر است.
ادامه دارد...