بنابه گواهی متون تاریخی و روایات موثق، روزی سه تن از علمای یهود نزد علی(ع) آمدند و پرسش‌هایی را مطرح ساختند، و حضرت تنها به این شرط راضی به پاسخ دادن به آنها گردیدند که اگر آن پاسخ‌ها را موافق با تورات یافتند هرسه فرد یهودی به دین اسلام درآیند. آنها پذیرفتند و سوالات خود را این‌گونه مطرح کردند:
1- قفل آسمان‌ها چیست؟
امام علی(ع): همانا قفل آسمان‌ها شرک به خداوند است و مرد یا زنی که مشرک باشد، عمل او به سوی آسمان بالا نمی‌رود.
2- کلید آنها چیست؟
امام علی(ع): گواهی «لااله‌الاالله» و «محمد رسول‌الله(ص)» است.
3- کدام قبر با صاحبش راه رفت؟
امام علی(ع): آن قبر ماهی‌ای بود که یونس(ع) را بلعید و او را در دریاهای هفت‌گانه گردانید.
4- آن کیست که قوم خود را بیم داد و ترسانید، درحالی‌که نه از جنیان بود و نه از آدمیان؟
امام علی(ع): آن مورچهء سلیمان(ع) بود که به ماموران گفت: ای گروه ماموران! داخل خانه‌های خود بروید تا توسط سلیمان و لشکریان او پایمال نگردید.
5- پنج چیز بر روی زمین راه رفتند، درحالی‌که در رحم خلق نشده بودند، آنها کدامند؟
امام علی(ع): آدم، حوا، ناقه صالح(ع)، گوسفند ابراهیم(ع)، و عصای موسی(ع).
6- صدای حیوانات چه چیزی را بیان می‌دارد؟
امام علی(ع): خروس می‌گوید: «اذکرالله یا غافلین» خدا را یاد کنید ای غافلین. اسب می‌گوید: «اللهم انصر عبادک المومنین علی عبادک الکافرین» خداوندا یاری ده بندگان مومن خود را بر بندگان کافرت. وزغ(قورباغه) می‌گوید: «سبحانه ربی المعبود المسج فی لجج‌البحار» پاک و منزه است پروردگارم که مستحق پرستیدن است و تنزیه می‌کنند او را درمیان دریاها.
پس از آن، علمای یهود که سه نفر بودند، دو نفرشان بلند شدند و شهادتین را بر زبان جاری ساختند و مسلمان گردیدند، و عالم سوم آنها ایستاد و گفت: یا علی! آنچه از نور اسلام در دل رفیقان من افتاد، در دل من نیز افتاده است، لکن یک مسئله دیگر مانده است که چون از آن پرسش نیز جوابم را بگویی بی‌شک مسلمان می‌گردم! حضرت فرمود: بپرس! سپس آن عالم یهودی سوالاتی را درباب جزئیات ماجرای اصحاب کهف بدین نحو پرسید:
7- تاج پادشاهی که در زمان اصحاب کهف، حکومت می‌نمود از چه چیزی ساخته شده بود؟
امام علی(ع): نام او دقیانوس بود و تاج او از طلای مشبک بود و هفت رکن داشت و بر هر رکنی مروارید سفیدی نصب کرده بودند که در شب‌های تار مانند چراغ روشنایی می‌داد.
8- نام غلامان این پادشاه چه بود؟
امام علی(ع): آن سه غلام که در سمت راست می‌ایستادند: «تملیخا»، «مکسلمینا» و «منشلیا» نام داشتند، و آنان که در جانب چپ بودند «مرنوس»، «دیرنوس» و «شاذریوس» نامیده شده بودند.
9- نام سگ اصحاب کهف چه بود؟
امام علی(ع): رنگش سیاه و سفید بود و نامش «قطمیر» بود.
سپس حضرت علی(ع) فرمودند: ای یهودی! آیا این پاسخ‌ها موافق و برابر بود با آنچه در تورات شما آمده است؟
عالم یهودی عرض کرد: به راستی که یک حرف زیاد و کم ننمودی و من شهادت می‌دهم به وحدانیت خدا و رسالت محمد(ص).
منابع:
1- قصص‌الانبیاء، راوندی، ص 255
2- عرائس‌المجالس، ثعلبی نیشابوری، ص 413
3- حیو‌ةالقلوب (تاریخ پیامبران)، محمدباقر مجلسی.