سفارش تبلیغ
صبا ویژن

روشنگری اجتماعی

نظر


1- تعریف علم:
امام صادق(ع) فرمود:هر چیز که به آدمی بیاموزد علم است و بعد از احکام دین برای یک مسلمان واجب تر از علم و ادب چیزی نیست.
2- تعریف ادب:
امام صادق(ع) فرمود: ادب عبارت از جامه ایست که بر آنچه می گویند و می نویسند می پوشانند تا در گوش و ذهن شنونده و خواننده جالب تر جلوه کند. بالای سر امام صادق (ع) درمحلی که برای تدریس نشسته بود این بیت بنظر می رسید:
لیس الیتیم من مات والده - ان الیتیم یتیم العلم و الادب
یتیم آن نیست که پدرش مرده، بلکه آن است که از علم و ادب بی بهره باشد.
3- علوم مختلف و ترجیح آنها بر یکدیگر
از امام صادق(ع) پرسیدند که بین علوم متعدد کدام یک از آنها بر دیگری ترجیح دارد؟
فرمودند:از لحاظ کلی، هیچ علم بر علوم دیگر مرجح نیست لیکن موارد استفاده از علوم فرق می کند و در نتیجه آدمی بایستی از بعضی علوم زودتر و بیشتر استفاده نماید و دو علم که در زندگی آدمی بیشتر مورد نیاز است علم دین و علم پزشکی است و روزی خواهد آمد که انسان از علوم دیگر که اکنون استفاده نمی شود، بهره بگیرد و محال است یک علم، فایده علمی نداشته باشد.
4- نیاز به علم
از امام صادق(ع) پرسیدند: چه موقع انسان از علم غنی می شود؟
فرمودند: اگر انسان هزارها سال عمر کند و پیوسته مشغول تحصیل باشد تمام یافتنی ها را فرا نخواهد گرفت. بنابراین هرگز زمانی نمی رسد که یک نفر بتواند احساس کند از علم غنی است. فقط آنهایی احساس می کنند از علم بی نیازند که جاهل باشند.
5- جهل مرکب
امام صادق(ع) فرمود:تا کسی در جهل مرکب فرو نرفته باشد، وجود خداوند را انکار نمی کند و هرکسی که عقل دارد و دانا می باشد ولو دانایی او از حدی تجاوز نکند، می فهمد که وجود خداوند را جای تردید نیست.
6- علم و عقیده
امام صادق(ع) فرمود:عمل هرکس باید با عقیده او موافق باشد و عقیده هرکسی باید از افکارش استخراج شده باشد. انسان در آغاز صدیق بوجود می آید و عملی برخلاف عقیده خود نمی کند ولی بعدها و در بعضی اشخاص این پدیده بوجود می آید که عملشان برخلاف عقیده آنها باشد و دروغ بگویند. کودک خردسال دروغ نمی گوید و عملش مطابق با عقیده او می باشد. اگر از کسی خوشش بیاید، خود را در آغوش وی می اندازد و اگر از کسی بدش بیاید از او روی برمی گرداند.
هرچه بخواهد سوی آن دست دراز می کند و اگر چیزی را نخواهد محال است که بتوانند به او بدهند و این ها نشان می دهد که انسان صدیق بوجود می آید و اعمالش مطابق با پندارش است. اما بعد از این که به سن رشد رسید در بعضی از اشخاص کردار، برخلاف پندار می شود و دروغ گویی جای راست گفتن را می گیرد.
7- پیدایش دنیا
امام صادق(ع) فرمود:«جهان از یک جرثومه بوجود آمد و آن جرثومه دارای دو قطب متضاد سبب پیدایش ذره گردید و آنگاه ماده بوجود آمد و ماده تنوع پیدا کرد و تنوع ماده ناشی از کمی یا زیادی ذرات آنها می باشد.»
این تئوری با تئوری اتمی راجع به پیدایش جهان که امروز دانشمندان به آن معتقدند هیچ تفاوتی ندارد. دو قطب متضاد، در شارژ مثبت و منفی درون اتم است و آن دو شارژ، سبب تکوین اتم گردیده و اتم هم ماده را به وجود آورده و تفاوتی که بین (عناصر) دیده می شود ناشی از کمی یا زیادی چیزهایی است که درون اتم عناصر موجود می باشد.
8- در مورد زمین

امام صادق(ع) فرمود:«زمین، پیرامون خود می گردد و آنچه سبب توالی روز و شب می شود گردش خورشید در اطراف زمین نیست، بلکه گردش زمین در پیرامون خود باعث این می شود که روز و شب به وجود بیاید و دائم نیمی از زمین تاریک و شب و نیمی دیگر روشن و روز است.»
امام صادق(ع) در آن روزگار آن هم در نقطه ای دور از مراکز علمی، با اطلاع از مکانیک نجومی و آگاهی از اینکه اثر نیروی جاذبه، با دو شکل که یکی بشکل نیروی فرار از مرکز و دیگری بشکل نیروی جذب بسوی مرکز بروز می کند، سبب می شود که اجرام آسمانی دور خود بگردند، حقیقت گردش زمین به دور خود را اعلام کرد که این نظریه با پیشرفت های علمی از قرن پانزدهم میلادی به بعد زمانی به ثبوت رسید که فضانوردان قدم به کره ماه گذاشتند.
9- پیدایش جهان
جابربن حیان از امام صادق(ع) پرسید: آیا ممکن است روزی بفهمیم جهان با چه ابزاری ساخته شده است؟
فرمودند:بلی ای جابر. بطوری که تا امروز تجربه شده علم دارای دوره های رکود و جنبش است و امکان دارد در آینده دوره های جنبش علمی بیاید و در آن ادوار، نوع بشر بفهمد که جهان با چه ابزاری ساخته شده است.
10- علوم دنیاهای دیگر
امام صادق(ع) فرمود: غیر از این جهان که ما زندگی می کنیم دنیاهایی وجود دارد و در آن دنیا علومی است که شاید با علوم این جهان فرق دارد.
از امام صادق(ع) پرسیدند: اگر علم آموختنی است چرا علوم دنیاهای دیگر با علوم این جهان فرق دارد. فرمودند: در دنیاهای دیگر دو نوع علم وجود دارد و نوعی از آن شبیه علوم این جهان است و اگر کسی از این جهان به آن دنیاها برود، می تواند آن علوم را فراگیرد اما در بعضی از دنیاهای دیگر شاید علومی وجود دارد که اندیشه مردم این دنیا قادر به ادراک آنها نیست برای این که آن علوم را با عقل مردم این جهان نمی توان ادراک کرد.
11- اهمیت تاریخ
امام صادق(ع) در اسلام اولین کسی بود که روایات تاریخی را با دیده نقادی نگریست و نشان داد که روایات تاریخی را نباید بدون تعمق و نقد پذیرفت. از همین رو (ابن جریر طبری) وقتی برای نوشتن تاریخ قلم بدست گرفت دانست باید چیزهایی را بنویسد که عقل می پذیرد و از ذکر افسانه و بافته های عوام خودداری کند.
12- خواص اشیاء
امام صادق (ع) فرمود:وقتی بتوانیم قسمتی کوچک ازیک شیء را بطور دقیق مورد تحقیق قرار دهیم از روی خواص آن به خواص جسم بزرگ پی می بریم. برای ما تحقیق در مورد آب موجود در دریاهای جهان امکان ندارد ولی اگر قطره ای از آب یک دریا را مورد تحقیق قراردهیم می توانیم از آنچه فهمیده می شود به خواص تمام دریا پی ببریم.
- دکارت اولین کسی است که درتحقیق علمی جدید گفت: برای اینکه بتوان به حقیقت علمی اشیاء پی برد باید جسم را به قسمت های کوچکی و باز هم کوچکتر تقسیم کرد و سپس کوچکترین قسمت جسم را مورد تحقیق قرارداد و بخواص آن پی برد از اینرو با کشف خواص کوچکترین قسمت جسم، خواص همه آن جسم قابل شناخت است.

ادامه دارد...